Milanówek i Grodzisk dbają o zabytki

Na początku lipca Rada Miasta podjęła uchwały w sprawie przyznania dotacji celowych na sfinansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przeprowadzonych w tym roku dla kościoła parafialnego pw. św. Jadwigi Śląskiej, willi Polonia oraz willi Ostromir.

Na wykonanie drugiego etapu remontu dachu kościoła o cechach architektury neoromańskiej i neogotyckiej przyznano dotację w wysokości 109 tys. zł. Obiekt wybudowano na placu podarowanym przez założyciela Letniska Milanówek Michała Lasockiego w latach 1910-1912, a parafia była erygowana w 1928 r. Przyjęła imię św. Jadwigi Śląskiej, upamiętniając wcześnie zmarłą Jadwigę, córkę M. Lasockiego.   

Milanowskie wille dumą właścicieli oraz miasta 

Dotację w wysokości ponad 56 tys. zł przyznano na wykonanie prac budowlanych przy willi Polonia. Będą one polegały na odtworzeniu ceglanej elewacji budynku oraz gzymsów elewacyjnych wraz z dekoracyjnymi rozetami, wykonaniu opaski ochronnej wokół budynku zgodnie z zaleceniami Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, zakupie i montażu instalacji przeciwpożarowej i przeciwwłamaniowej. Wykonanie prac budowlano-konserwatorskich pozwoli na zachowanie pierwotnej zabytkowej formy budowli, co przyczyni się do idei odwzorowania Letniska Milanówek z początku XX wieku.

Willa Ostromir położona jest w strefie ochrony konserwatorskiej, w najstarszej części miasta. Jej wartości historyczne oraz unikalne walory architektoniczne przyczyniły się do zaliczenia jej do 31 najciekawszych obiektów zabytkowej architektury willowej i zlokalizowania na szlaku „Wille Milanowskie”.Willa została zaprojektowana i wybudowana w latach 1912-1914. Jest unikalnym przykładem przystosowania stylu zakopiańskiego Stanisława Witkiewicza do budynków murowanych. Na uwagę zasługuje fresk powstały zapewne w 20-leciu międzywojennym przedstawiający górala na koniu przekraczającego strumień. Technika, styl oraz tematyka ludowa polichromii wskazują, że autorką dzieła mogła być Zofia Stryjeńska, która często przyjeżdżała w odwiedziny do zamieszkującego w Milanówku rzeźbiarza Jana Szczepkowskiego. 

Od lat 30-tych aż do 60-tych XX wieku na piętrze willi mieszkał m.in. dr Jerzy Wiesław Kremky – polski zoolog i entomolog, kustosz Muzeum Zoologicznego w Warszawie oraz nauczyciel biologii w gimnazjum i liceum w Milanówku. W czasach wojennych prowadził tajne nauczanie na terenie miasta.Jego syn dr hab. Jerzy Zbigniew Kremky swoje życie zawodowe poświecił dążeniu do rozwoju jedwabnictwa w Polsce. Rodzina Kremkych ukrywała w budynku podczas II wojny światowej Kazimierza Dąbrowskiego – polskiego lekarza, psychiatrę, psychologa klinicznego, filozofa oraz pedagoga. 

W 1946 roku willę kupiła teściowa Jarosława Iwaszkiewicza – Kazimiera Włodek. Iwaszkiewicz był częstym gościem podczas zjazdów rodzinnych. 

Willa Ostromir jest jedną z milanowskich perełek architektury początków XX wieku. Widać kunszt rzemieślniczy ówczesnych budowniczych,zwłaszcza w zachowanych elementach ozdobnych elewacji. Na przeprowadzenie koniecznych prac konserwatorskich oraz remontowych willi przyznano dotację w wysokości ponad 34 tys. zł. 

Rewitalizacja willi Radogoszcz i remont organów

Gmina Grodzisk Mazowiecki ogłosiła przetarg na rewitalizację willi Radogoszcz w centrum miasta. Obiekt został wybudowany na ówczesnych przedmieściach Grodziska w 1889 roku. Elegancki pałacyk powstał prawdopodobnie na zlecenie ZacharijaPutiato, naczelnika powiatu sochaczewskiego, z przeznaczeniem na letnią rezydencję carskiego urzędnika. Po 1914 roku dom został zakupiony przez Rozalię i Pawła Helcmanów, warszawskich aptekarzy. W latach międzywojennych budynek często zmieniał właścicieli, którzy nadawali mu rozmaite nazwy. 

Według zachowanych źródeł, jednym z mieszkańców willi miał być miejscowy rabin. Po 1945 roku swoją siedzibę miało tu powołane przez artystów osiadłych w Grodzisku i okolicach Stowarzyszenie Miłośników Sztuki. W ramach działalności kulturalnej stowarzyszenia prowadzono szereg sekcji związanych z rozmaitymi formami kształcenia artystycznego, m.in. sekcję fotograficzną i teatralną, a także ogniska – plastyczne i muzyczne, które dały początek placówkom publicznym. W latach PRL-u willa służyła również jako miejsce spotkań różnych środowisk i organizacji działających w mieście, w tym rzemieślników i kupców grodziskich. Od 1972 roku w Radogoszczy znajdował się punkt naprawy sprzętu AGD. Odzyskany przez władze miejskie budynek został przekazany Ośrodkowi Kultury. W latach 1994-2010 działało tu Centrum Edukacyjno-Kulturalne, a następnie, po zakończeniu rewitalizacji obiektu w 2012 r. – Galeria Etnograficzna. Od 2018 r. we wnętrzach willi realizowane są zajęcia dla młodzieży w ramach projektu Galeria Młodych. W listopadzie 2019 r. w Radogoszczy ruszyło Kino Wolność, należące do sieci kin studyjnych i lokalnych.

Na rewitalizację willi Radogoszcz gmina otrzymała promesę w wysokości 500 tys. zł z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków.Teraz remont odświeży wygląd budynku. Prace powinny być wykonane w ciągu 14 miesięcy od podpisania umowy z wykonawcą.

Rada Gminy Grodzisk Mazowiecki podjęła także uchwałę w sprawie udzielenia dotacji dla parafii św. Anny na remont kapitalny organów oraz malowanie ścian wewnętrznych. Gmina otrzymała na ten cel promesę z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków w wysokości prawie 500 tys. zł. Z budżetu gminy na ten cel będzie przekazane ponad 10 tys. zł.