Czas refleksji i modlitwy

Wielkanoc obchodzona jest w niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca (po 20 marca). Data ta jest ruchoma i wypada zazwyczaj między 22 marca a 25 kwietnia. Takie datowanie wprowadził sobór nicejski w 325 roku.

Przed świętami

Wielkanoc poprzedza okres wielkopostny. Rozpoczyna się on w Środę Popielcową. Tego dnia kapłani posypują głowy wiernych popiołem na znak żałoby i pokuty. Popiół ten pochodzi z poświęconych rok wcześniej palemek. Środa Popielcowa ma skłonić wiernych do refleksji nad swoim postępowaniem, do zrozumienia błędów i wad. Jest to dzień, który rozpoczyna Wielki Post. To czas pokuty i przygotowania do przeżywania świąt wielkanocnych. W okresie Wielkiego Postu unika się głośnej muzyki, hucznych uroczystości, to czas refleksji i nawrócenia. W kościołach można zauważyć skromniejszy wystrój, a wierni udają się na drogi krzyżowe. Ostatni tydzień przed świętami nazywany jest Wielkim Tygodniem. Rozpoczyna go Niedziela Palmowa, która upamiętnia wjazd Jezusa do Jerozolimy. Tego dnia święcimy palemki. Jest to zwyczaj znany już od średniowiecza. Tradycyjne palmy przygotowuje się z gałązek wierzby, która w kościelnej symbolice oznacza zmartwychwstanie i nieśmiertelność duszy. Dawniej wykorzystywano też gałązki malin i porzeczek, które ścinano w Środę Popielcową i przechowywano w naczyniu z wodą, by puściły pąki. Do dekoracji palemek wielkanocnych używa się bukszpanu, borówki czy cisu. Ludowe przesądy mówią o tym, że palmy chronią zwierzęta i ludzi przed wszelkim złem, a im wyższa palma, tym szczęśliwsze życie.

Wielki Tydzień

Wielki Tydzień ma pomóc wiernym w przeżywaniu tajemnicy zbawienia. Każdy dzień ma znaczenie w liturgii. Poniedziałek, wtorek i środa wiążą się z sakramentem pojednania. W tych dniach najczęściej odbywają się spowiedzi. Kolejne dni nazywane są Triduum Paschalnym. Rozpoczyna je msza odprawiana w Wielki Czwartek. Ewangelia przypomina o tym, jak Jezus obmył stopy dwunastu apostołom. W niektórych parafiach kapłani na wzór Zbawiciela, obmywają nogi dwunastu mężczyznom. Po ceremonii Wielkiego Czwartku Najświętszy Sakrament zostaje przeniesiony do ciemnicy, gdzie rozpoczyna się jego adoracja. Wielki Piątek to dzień upamiętniający mękę i śmierć Jezusa. W kościołach odprawiana jest Liturgia Męki Pańskiej. Najświętszy Sakrament zostaje przeniesiony do Grobu Pańskiego, co symbolizować ma przeniesienie ciała Chrystusa do grobu. Wielka Sobota to dzień błogosławieństwa. Święci się wtedy wodę i pokarmy. 

Święconka

Święcenie pokarmów jest zwyczajem, który swoje początku może mieć w składaniu ofiar przez pierwszych chrześcijan. Do Polski obyczaj ten przybył w XIV wieku. Koszyczki wielkanocne powinny zawierać określone pokarmy, które mają symboliczne znaczenie. Chleb oznacza ciało Chrystusa, jest też podstawą w jadłospisie ludzi. Jajko symbolizuje odradzające się życie i zwycięstwo nad śmiercią. Sól to minerał, który oznacza oczyszczenie i prawdę. Umieszczona w święcące ma chronić pokarmy przed zepsuciem. Chrzan to symbol zdrowia i siły, znak pokonania goryczy męki i śmierci Chrystusa. Wędliny oznaczają dobrobyt, są zwiastunem zakończenia postu. Według niektórych źródeł w koszyczku powinien znaleźć się także ser, który symbolizuje harmonię między człowiekiem a zwierzętami, ciasto jako symbol precyzji i umiejętności, mleko i miód jako symbole Ziemi Obiecanej. W niektórych regionach Polski święconka zawiera masło, olej i baranki z cukru lub czekolady (jako symbol zmartwychwstania). Nie brakuje pisanek i kurczaczków. Wiklinowe koszyczki ozdabia się bukszpanem.

Święta

Pokarmy ze święconki spożywa się podczas śniadania wielkanocnego w niedzielę. Ten dzień rozpoczyna się mszą świętą zwaną rezurekcją. Zazwyczaj odprawia się ją o świcie, choć dawniej była odprawiana o północy. Msza rozpoczyna się procesją z trzykrotnym okrążeniem kościoła. Wierni mogą dzięki temu uświadomić sobie obecność zmartwychwstałego Chrystusa. Śpiewa się triumfalne pieśni, słychać huk wystrzałów i dźwięk dzwonów. Hałas ma obwieszczać radość ze zmartwychwstania. 

Śniadanie wielkanocne to czas, w którym bliscy dzielą się ze sobą jajkiem. Podaje się pokarmy ze święconki, na stołach pojawiają się barszcze lub żurki. Nie brakuje babek wielkanocnych i mazurków. Zakończenie postu obwieszczają mięsa i wędliny, które spożywamy.

Poniedziałek Wielkanocny  to dzień radości ze zmartwychwstania. Tradycyjnie nazywa się go Lanym Poniedziałkiem lub śmigusem-dyngusem. Kiedyś bito się wierzbowymi witkami po nogach, dziś oblewamy się wodą. Zwyczaj ten przywędrował do nas z Włoch. 

Wielkanoc to czas zadumy i refleksji nad śmiercią Jezusa i własnym życiem. Dla chrześcijan to najważniejsze święto, które przypomina o ofierze, jaką złożył dla nas Jezus na krzyżu, odkupując nasze grzechy. To także radosne święto, które przypomina o zmartwychwstaniu Chrystusa i zwycięstwie nad śmiercią. 

Czytaj także: Dlaczego ceny mieszkań nie spadają?